Izrael

Izrael „Kraina wszystkich świętości” to mały kraj na Bliskim Wschodzie, który jest nazywany Ziemią Świętą. Przede wszystkim dla Chrześcijan ponieważ to miejsce narodzin Chrystusa ale także dla Żydów i Muzułmanów. Kraj pełen kontrastów, kolorytu i tajemniczości. Każdy choć raz w życiu powinien tu być, spędzając wakacje w Izraelu.

To kraj, gdzie znajdziemy mnóstwo miejsc związanych ze Starym i Nowym Testamentem. Dla wielu motyw religijny to główny cel wyjazdu do Izraela. Możemy tu zobaczyć jak na co dzień żyje największa mniejszość narodowa – Żydzi. Wybierając wczasy w Izraelu poznamy ich kulturę, tradycję, czym się zajmują, czym jest Szabas. A historia tego narodu sięga aż kilku tysięcy lat.

Gdzie leży Izrael? Kraj łączy się z trzema kontynentami: Europą, Azją i Afryką. Rozciąga się wzdłuż wschodniego wybrzeża Morza Śródziemnego. Graniczy z Libanem, Syrią, Jordanią i Egiptem. Dzięki swojemu położeniu Izrael posiada zarówno lasy, góry, pustynię a także najniżej położony punkt na ziemi – Morze Martwe. Lustro wody znajduje się 433,5 m p.p.m. i ciągle się obniża. Jest to jeden z najbardziej zasolonych zbiorników wodnych na świecie. Woda w morzu jest bogata w minerały, a specyficzny klimat ma działanie zdrowotne. Kąpiele błotne i mineralne są oferowane w wysokiej klasy kurortach nad Morzem Martwym, idealnym na wypoczynek w Izraelu. Ze względu na małą powierzchnię Izraela w wakacje tego samego dnia możemy jeździć na nartach w masywie Hermonu, a po południu kąpać się w niezwykłych wodach Morza Martwego.

Jerozolima

Główny cel wycieczek do Izraela. Stolica administracyjna kraju, siedziba prezydenta i parlamentu. Jednak według ONZ nie ona jest uznawana za stolicę a Tel Aviv. Wszystko przez konflikt izraelsko-palestyński. Według niektórych nazwa miasta pochodzi od słów jerusza (spadek, miasto) i szalom (pokój). Dlatego też jest nazywana „miastem pokoju”. Jerozolima jest świętym miastem dla trzech monoteistycznych religii świata: judaizmu, chrześcijaństwa i islamu.

 
Do najpopularniejszych miejsc w Jerozolimie należą m.in. Ściana Płaczu, pozostałość wapiennego muru będący pozostałością Świątyni Jerozolimskiej. Ma prawie dwadzieścia metrów wysokości, a łączna wysokość muru to prawie czterdzieści metrów. Ściana Płaczu jest najświętszym miejscem dla wyznawców judaizmu. Kolejną atrakcją jest Kopuła na Skale, tym razem święte miejsce dla muzułmanów. Położona na Wzgórzu Świątynnym w Jerozolimie. Jest jednym z najwyższych budynków w mieście, przez co świetny punkt orientacyjny miasta. Według wierzeń muzułmanów, na tej skale Mahomet miał doznać wniebowstąpienia.

Dla katolików najważniejszym miejscem jest Bazylika Grobu Pańskiego. Miejsce narodzin Chrystusa. Budynek znajduje się w miejscu męki, ukrzyżowania, złożenia do grobu oraz zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. Aby dostać się do wnętrza grobowca należy przecisnąć się przez niewielkie wrota, a wcześniej odczekać w długiej kolejce. Bazylika jest ostatnią stacją drogi krzyżowej prowadzącej przez wąskie uliczki starego miasta tzw. Via Dolorosa.

Co warto zwiedzić w Izraelu poza Jerozolimą?

Pustynia Negev, to surowy obszar zajmujący ponad 40 % powierzchni kraju. Na terenie pustyni znajduje się największy krater krasowy na Ziemi - krater Ramon. Tutaj znajduje się także Park Narodowy Ein Avdad. Teren obejmuje skalisty kanion, na dnie którego płyną strumienie zasilane przez wody podziemne, a pomiędzy górami są liczne wodospady. Aktywni turyści w ramach zwiedzania Izraela mogą spróbować wspinaczki skalnej lub trekkingu na szlakach o różnym stopniu trudności. Na trasie można wypożyczyć segwaye. Wieczorem jest to wspaniałe miejsce do obserwacji gwiazd.

Oprócz Jerozolimy, drugą ważną atrakcją Izraela jest Morze Martwe, największa depresja na świecie. Zlokalizowane jest na pograniczu Izraela i Jordanii. Zasolenie morza jest tak duże, że woda unosi nas na powierzchni. Wynosi ono ok. 26 %. Lustro wody znajduje się 433,5 m p.p.m. Morze jest bogate w wiele minerałów, z których produkuje się wiele kosmetyków. Błoto z dna morza jest uważane za „cud kosmetyczny”. Nad morzem znajduje się kilka wysokiej klasy hoteli. Według legendy głęboko na dnie morza leżą ruiny Sodomy i Gomory.

Nieopodal akwenu na górze otaczającej Morze Martwe znajduje się twierdza Masada, wspaniałe miejsce na oglądanie wschodów słońca. Dla bardziej leniwych, do twierdzy można dostać się kolejką. Przy okazji wakacji w Izraelu warto odwiedzić Tel Aviv, miasto biznesu. To głównie tutaj jest napędzana gospodarka kraju. To nowoczesna metropolia położona nad morzem przypominająca nieco miasta z amerykańskiego zachodniego wybrzeża. Jest to jedno z bardziej pożądanych miast na świecie jeśli chodzi o zamieszkanie. Szczególnie tyczy się to ludzi młodych. Z pewnością znajdą tu luz, spokój i dobrą pracę.

Wbrew pozorom atrakcją tego miasta będzie spacer po plaży i obserwowanie wschodów i zachodów słońca nad morzem. Co ciekawe jedna z plaż jest przeznaczona tylko dla ortodoksyjnych żydów. Warto zajrzeć do Jaffy, dzielnicy Tel Avivu ze słynnym portem, którego historia sięga 7000 lat! Podobno sprowadzano drewno, które wykorzystywano do budowy świątyni w Jerozolimie. Według „lokalsów” jeśli mamy zjeść śniadanie na mieście to tylko w Jaffie. Znajdziemy tu wiele kafejek, które serwują pyszny hummus. Jednym z symboli Jaffy jest latarnia morska z XIX w i wieża zegarowa.

 
Przechadzając się ulicami Tel Avivu podczas zwiedzania Izraela możemy podziwiać niezwykłe murale i graffiti, stworzone przez najlepszych artystów street-artu. Miasto znajduje się na liście UNESCO, docenione zostało tzw. Białe miasto czyli modernistyczna część miasta. Tu także podobnie jak w Jerozolimie znajdziemy wiele bazarów oferujących niezwykłe pamiątki z Izraela a także produkty spożywcze. Najpopularniejszym bazarem jest Carmel Market.

Odwiedzając Izrael, warto wiedzieć, że  jest to kraj stosunkowo młodym. Niepodległość uzyskał dopiero w 1948 roku. Natomiast kultura żydowska rozwijała się przez kilka tysięcy lat. W Izraelu żyje ponad 70 grup etnicznych przez co kraj jest bardzo różnorodny. Społeczeństwo Izraela to w dużym stopniu społeczeństwo imigracyjne, dzięki czemu to prawdziwy tygiel kulturowy.

Wyznaniem dominującym Izraela jest judaizm. Jest to jedna z najstarszych religii świata, opierająca się na wierze w jednego Boga Jahwe. Bazuje na dwóch ważnych księgach: Torze i Talmudzie.  Najbardziej religijni Żydzi nazywani są chasydami. Mężczyzn wyróżniają czarne kapelusze, długie czarne chałaty, białe koszule bez krawata i krótkie włosy z pejsami. Ich strój jest wyrazem pokory, a także znakiem żałoby po zniszczeniu Świątyni.

Najważniejszym posiłkiem dla Żydów jest piątkowa kolacja, rozpoczynająca szabat. Dla wyznawców judaizmu ten uroczysty dzień rozpoczyna się wraz z piątkowym zachodem słońca. Dla wielu z nas może być to szok ale w szabat zabroniona jest wszelka praca. Usprawiedliwieniem może być tylko sprawa wagi państwowej lub ratowanie ludzkiego życia.

Mieszkańcy Izraela uchodzą za bardzo serdecznych, otwartych ludzi. Izraelczycy kładą duży nacisk na zdrowy tryb życia i ciężką pracę. Są wielbicielami wszelkich form sztuki m.in. tańca czy teatru. Na całym świecie jest wiele znanych grup tanecznych z Izraela, tańcem narodowym jest Hora. W miejscach kultu religijnego np. w Jerozolimie zaleca się noszenie długich spodni lub spódnic i t-shirtów z rękawami. Co może się jeszcze rzucić nam w oczy przy okazji wakacji w Izraelu to to, że służba wojskowa jest w Izraelu obowiązkowa. Zarówno dla mężczyzn jak i kobiet. Bardzo często spacerując po ulicy możemy spotkać młodych ludzi w mundurach z ostrą bronią.

Zarówno kuchnia Izraela, jak i kultura to mieszanka tradycji z całego świata. Kuchnia Izraela łączy w sobie elementy kuchni m.in. śródziemnomorskiej, arabskiej, tureckiej. Bardzo ważnym i charakterystycznym elementem izraelskiej kuchni jest koszerność. Koszerność to ścisłe przestrzeganie zasad przyrządzania potraw.

Dzięki dużemu nasłonecznieniu i dobrym glebom owoce i warzywa Izraela należą do jednych z najsmaczniejszych. Najbardziej znane potrawy Izraela to hummus (pasta z ciecierzycy, czosnku, tahini, odrobiny oliwy i przypraw) i falafel (kotleciki z mielonej ciecierzycy smażone na głębokim oleju).

Niemal w każdej restauracji przed daniem głównym do jedzenia w Izraelu dostaniemy przystawki (salatim). Najpopularniejsze przystawki w kuchni Izraela to babaganusz (purée z pieczonego bakłażana), kibbe (krokiety z kaszy bulgur i siekanego mięsa z dodatkiem cebuli i orzeszków piniowych), tabuleh (kuskus z dodatkiem drobno posiekanych liści mięty, natki pietruszki, pomidorów, ogórka, cytryny i oliwy) lub same oliwki.

Izrael jest krajem trzech klimatów, rozciągniętych południkowo, przez co pogoda w Izraelu jest zróżnicowana w zależności od regionu. Klimat śródziemnomorski występuje w rejonach wybrzeża. Klimat ten charakteryzuje się chłodnymi i deszczowymi zimami oraz długimi i gorącymi latami. W paśmie wzgórz centralnych występuje klimat umiarkowany. W Dolinie Jordanu występuje klimat tropikalny. Średnie temperatury w Izraela w styczniu to 14-16 st, w sierpniu 28-33 st. Średnie roczne sumy opadów od 600-800 mm na północy do poniżej 50 mm na południu. Wysoko w górach możemy skorzystać ze śniegu i jeździć na nartach, natomiast w okolicach Ejlatu występują ciepłe wiosny i upalne lata - idealne na Wakacje w Izraelu.

Choć główne atrakcje Izraela to plaże i zabytki, to aktywni turyści także znajdą coś dla siebie. Przede wszystkim Pustynia Negew to miejsce godne polecenia na aktywne wakacje w Izraelu. Obszar ten obejmuje niemal 40 % powierzchni kraju. Do atrakcji na tym terenie należy m.in. trekking. Jest to bardzo trudny teren do wędrówek, należy mieć na uwadze by do takiej wędrówki przygotować się fizycznie i nigdy nie wędrować samemu. Jest możliwość wybrania kilku szlaków do wędrówki. Możemy także spróbować swoich sił we wspinaczce po skałach.

Także wędrówki w górach z pewnością będą w Izraelu atrakcją turystyczną dla aktywnych podróżnych. Można się wybrać na zwiedzanie ruin zamku Montfort. Do dziś zachowała się kamienna baszta i resztki muru obwodowego. Wędrówka nie należy do trudnych ale warto przejść się dla widoków okolicy. Należy pamiętać o wygodnych butach do trekkingu. Jeśli wybierzemy się w Izraelu na wakacje w okolice Ejlatu, to największą atrakcją będzie nurkowanie a także wszelakie sporty wodne. Na miejscu jest wiele szkół nurkowania założonych przez Polaków.

Na wakacjach w Izraelu warto kupić produkty spożywcze, czyli wspomniane już niezwykle smaczne owoce i warzywa a także regionalne przyprawy. Niezwykłą pamiątką z Izraela z pewnością będą rzeczy związane z religią np. różaniec z Ziemi Świętej z drewna oliwnego, woda święcona czy przedmioty związane z judaizmem.

W tym celu należy odwiedzić jeden z wielu bazarów gdzie znajdziemy wszystko, czego potrzebujemy, by zaopatrzyć się w souveniry. Najpopularniejszy to ten w Jerozolimie. Bardzo wartościową pamiątką z Izraela będzie błoto z dna Morza Czarnego i cała gama kosmetyków z minerałami. Znane są one ze swoich prozdrowotnych właściwości. Mogą je używać nawet dzieci.

Izrael to kraj bardzo religijny. Wchodząc do świątyni należy odpowiednio się ubrać m.in. zakrywając ramiona. Co warto kupić w Izraelu by być przygotowanym na takie sytuacje? Świetnie sprawdzi się kaszmirowy szal, który także można nabyć na bazarze. Powszechnie przyjętą w Izraelu praktyką jest negocjowanie ze sprzedawcą, który zwykle znacznie opuszcza cenę.

•     Dzień dobry – [boker tov] בוקר טוב
•     Dobry wieczór – [erev tov] ערב טוב
•     Dobranoc – [lajla tov] לילה טוב
•     Dziękuję – [toda] תודה
•     Dziękuję bardzo – [toda raba] תודה רבה
•     Proszę – [bewakasza] בבקשה
•     Do widzenia – [lehitraot] להתראות
•     Cześć! – [szalom!] !שלום
•     Przepraszam – [sliha] סליחה
•     Przykro mi – [ani mictaer] אני מצטער
•     Jak się masz? (do kobiety) – [ma szlomeh?] ?מה שלומך
•     Jak się masz? (do mężczyzny) – [ma szlomha?] ?מה שלומך
•     Jak leci? – [ma kore?] ?

Izrael to kraj, który pozostanie w naszej pamięci na długo. Wyjazd do Izraela może być niezapomnianą podróżą duchową do Ziemi Świętej ze słynną Ścianą Płaczu, ale także tradycyjnym wygrzewaniem się w słońcu nad ciepłym morzem na plaży w Ejlacie. W tym rejonie znajdziemy wiele hoteli o wysokim standardzie z basenami i smaczną kuchnią. W zależności od regionu poznamy inną twarz Izraela zgodnie z powiedzeniem „Hajfa pracuje, Tel Aviv się bawi a Jerozolima się modli”.

 
WAŻNE:

z uwagi zmieniające się przepisy sanitarne w poszczególnych krajach prosimy o sprawdzenie aktualnych informacji o wczasach w Izraelu na stronie:

Informacje dla podróżnych