Jak wyrobić paszport? Praktyczny poradnik podróżnika

Jak znajdziesz na stronie rządowej, „Paszport to dokument, który potwierdza twoją tożsamość i polskie obywatelstwo. Z paszportem możesz podróżować za granicę, również do krajów, które nie należą do Unii Europejskiej”. Mówiąc najprościej, jest to Twoja przepustka w świat. Warto więc dowiedzieć się, jak wyrobić paszport, który otworzy Ci drzwi poza Unię Europejską. Sprawdź, jak to zrobić i kiedy Ci się przyda.

• Kiedy potrzebujesz paszportu?
• Rodzaje paszportów
• Dokumenty potrzebne do wyrobienia paszportu
• Proces aplikacyjny
• Opłaty za wydanie paszportu
• Czas oczekiwania na paszport
• Ważność paszportu i odnowienie
• Jak wyrobić paszport – podsumowanie
• Dodatkowe wskazówki
• Źródła

O paszport może ubiegać się każdy polski obywatel. Nie dostanie go jedynie osoba z wyrokiem sądowym o odmowę wydania lub unieważnienie paszportu.

Członkostwo Polski w Unii Europejskiej upoważnia Polaków do swobodnego przemieszczania się po wszystkich 31 krajach UE i strefy Schengen wymienionych poniżej. Pomiędzy tymi krajami możesz podróżować z dowodem osobistym lub paszportem (nie jest on obowiązkowy):

• Austria, 

• Belgia, 

• Chorwacja, 

• Czechy, 

• Dania, 

• Estonia, 

• Finlandia, 

• Francja, 

• Grecja, 

• Hiszpania, 

• Holandia, 

• Litwa,

• Luksemburg, 

• Łotwa, 

• Malta, 

• Niemcy, 

• Polska,

• Portugalia, 

• Słowacja, 

• Słowenia, 

• Szwecja, 

• Węgry, 

• Włochy, 

• Islandia,

• Liechtenstein, 

• Norwegia, 

• Szwajcaria, 

• Bułgaria, 

• Cypr, 

• Irlandia, 

• Rumunia.

Nie masz pewności, kiedy musisz wyrobić paszport? Najprościej zapamiętać to w ten sposób – jest Ci potrzebny zawsze, gdy wyjeżdżasz poza Unię Europejską i strefę Schengen.

Konieczność posiadania paszportu i innych dodatkowych dokumentów lub tymczasowe restrykcje dotyczące podróżowania mogą być wprowadzone przez państwa w odpowiedzi na różne nietypowe sytuacje. Aktualne informacje na ten temat znajdziesz na tej stronie. 

Jeśli już masz wyrobiony paszport, przed wyjazdem koniecznie sprawdź jego ważność. Wyrobienie nowego dokumentu trwa 30 dni, więc upewnij się, że masz wystarczający zapas czasu, żeby w razie konieczności zdążyć to zrobić przed podróżą. Data się zgadza? W takim razie pozostało Ci tylko spakowanie walizki i zjawienie się na lotnisku! W przeciwnym razie czytaj dalej, jak wyrobić paszport.

Paszport zwykły zawiera dane biometryczne w postaci wizerunku twarzy i odcisków palców. Jest ważny przez 10 lat od daty wydania dla osób powyżej 12. roku życia; 5 lat dla dzieci do 12. roku życia. 

W Polsce funkcjonuje też paszport tymczasowy ważny przez okres wskazany w dokumencie, nie dłużej niż przez 12 miesięcy od wydania. Może być wydany w poniższych sytuacjach:

• osobom przebywającym za granicą na czas oczekiwania przez nich na doręczenie paszportu,

• na powrót do miejsca stałego pobytu,

• w udokumentowanych nagłych przypadkach choroby lub pogrzebu członka rodziny,

• w udokumentowanych nagłych przypadkach dotyczących działalności zawodowej,

• osobom, od których pobranie odcisków palców jest aktualnie fizycznie niemożliwe.

Dzieci mogą (a jeśli podróżują – nawet muszą) mieć własny paszport, który wydawany jest na wniosek rodzica, prawnego opiekuna lub kuratora.

Istnieje jeszcze paszport dyplomatyczny wydawany tylko osobom pełniącym szczególne funkcje (prezydentowi, marszałkom, ministrom, posłom itp.) oraz ich małżonkom.

Ostatnim rodzajem jest paszport służbowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych przyznawany członkom służby zagranicznej nieposiadającym stopnia dyplomatycznego oraz innym osobom wykonującym obowiązki służbowe za granicą.

Paszport może być wydany na wniosek osoby pełnoletniej (w przypadku dzieci są to ich rodzice lub opiekunowie), wypełniony osobiście, po złożeniu wymaganych dokumentów, pobraniu danych biometrycznych i wpłaceniu opłaty.

Oto lista wszystkich dokumentów niezbędnych do wyrobienia paszportu:

• jedno aktualne, kolorowe zdjęcie – wykonane u fotografa lub samodzielnie najpóźniej 6 miesięcy przed złożeniem wniosku,

• dowód opłaty za paszport,

• dokument potwierdzający prawo do zniżki,

• ważny paszport, którego używasz aktualnie (jeśli planujesz go przedłużyć) lub dowód osobisty,

• skrócony lub zupełny odpis polskiego aktu małżeństwa, jeśli Twoje nazwisko zostało zmienione po ślubie za granicą.

W przypadku zagranicznego aktu urodzenia lub małżeństwa potrzebna Ci będzie jego transkrypcja w polskim rejestrze stanu cywilnego.

Urzędnik może wymagać od Ciebie dodatkowych dokumentów (np. potwierdzenia obywatelstwa), jeśli będzie miał wątpliwości na temat Twojego obywatelstwa lub tożsamości bądź jeżeli przedstawisz sprzeczne informacje.

Pamiętaj, że wniosek paszportowy musisz złożyć osobiście – nie zrobisz tego online (wyjątkiem są paszporty dziecięce, przy których jest taka opcja). W przypadku osób, które nie mają zdolności prawnych (bądź mają ograniczone zdolności) może to być opiekun prawny lub kurator. Urzędnik musi pobrać Twoje odciski palców na miejscu.

Przejdźmy więc do rzeczy – jak wyrobić paszport? W tym celu przygotuj wszystkie niezbędne dokumenty i zapłać za paszport. Przy płatnościach elektronicznych wydrukuj i zabierz ze sobą dowód opłaty.

Pozostało już tylko złożyć niezbędne dokumenty w dowolnym punkcie paszportowym na terenie kraju. Adresy tych placówek znajdziesz na tej stronie.

Nie zapomnij najważniejszego ostatniego kroku – odebrania paszportu. Zrobisz to osobiście w miejscu złożenia wniosku. Koniecznie weź ze sobą:

• ważny dokument tożsamości,
• aktualny dokument paszportowy – jeśli masz,
• poprzedni paszport – jeśli masz. Zostanie on anulowany.

Sprawdź, czy wszystkie Twoje dane na nowym dokumencie się zgadzają. Jeżeli nie – nowy wyrobisz za darmo.

Pełna cena wydania paszportu wynosi w 2024 roku 140 zł. Istnieją różne metody i rachunki bankowe przeznaczone do opłat paszportowych. Sprawdzisz je dla swojego przypadku na stronie konkretnego punktu paszportowego, w którym chcesz złożyć wniosek.

Paszport tymczasowy kosztuje 30 zł.

Zniżka 50% (70 zł) przysługuje m.in.:

• uczniom lub studentom między 18. a 26. rokiem życia,

• emerytom i rencistom,

• osobom z niepełnosprawnościami.

Możesz skorzystać ze zniżki 75% (zapłacisz 35 zł), jeśli posiadasz ważną kartę Dużej Rodziny i jesteś uczniem lub studentem do 25. roku życia.

Paszport jest całkowicie darmowy dla osób:

• powyżej 70. roku życia,

• przebywających w domu pomocy społecznej lub zakładzie opiekuńczym, dla których wyjazd jest związany z leczeniem,

• posiadających błędnie spersonalizowany lub wadliwy paszport,

• posiadających orzeczenie sądu o nieważności decyzji odmowy lub unieważnienia paszportu.

Mogą przysługiwać Ci różne zniżki, lecz nie łączą się one ze sobą, więc radzimy wybrać tę, która jest najkorzystniejsza. Pełną listę przypadków uprawniających do zniżek znajdziesz tutaj.

Średni czas oczekiwania na paszport to około miesiąca (30 dni). Po złożeniu dokumentów możesz sprawdzić, czy Twój paszport jest już gotowy do odbioru na tej stronie. Potrzebny Ci będzie do tego numer sprawy z potwierdzenia złożenia wniosku.

Jeżeli bardzo pilnie potrzebujesz paszportu, złóż wniosek o dokument tymczasowy. Często jest gotowy już w jeden dzień. Pamiętaj jednak, że jest on ważny tylko do 365 dni.

Zwykły paszport osoby dorosłej jest ważny przez 10 lat. Każdy dokument zawiera datę upływu ważności.

Warto wiedzieć, że wszystkie przyznane Ci wizy będą nadal ważne przy zmianie paszportu. Poinformuj urzędnika, u którego składasz wniosek, o posiadaniu takich wiz. Możesz też sprawdzić w ambasadzie kraju, którego masz wizę, czy podczas podróży będą Ci potrzebne oba paszporty.

Paszport traci ważność przed upływem jego ważności w takich przypadkach jak:

• zmiana nazwiska, płci, numeru PESEL (po 120 dniach),

• odbiór nowego paszportu,

• zgłoszenie jego utraty bądź uszkodzenia,

• nieprawidłowe wykorzystanie Twoich danych osobowych,

• zwrócenie do urzędu Twojego zgubionego paszportu,

• złożenie wniosku o unieważnienie,

• utrata polskiego obywatelstwa,

• zgłoszenie wady paszportu,

• unieważnienie wniosku,

• zgłoszenie zgonu osoby, do której należał paszport.

Nie ma możliwości odnowienia paszportu – przebiega tak samo jak wydanie nowego dokumentu.

Jeśli zgubisz paszport (w Polsce lub za granicą), jak najszybciej to zgłoś. Wówczas dokument zostanie unieważniony i nikt nie będzie mógł się nim posługiwać. Jest to możliwe:

• osobiście w organie paszportowym,

• elektronicznie tutaj,

• pisemnie (w formie papierowej z własnoręcznym podpisem poświadczonym przez notariusza lub elektronicznej z podpisem zaufanym).

Przebywasz poza granicami kraju? Odpowiednie placówki znajdziesz na tej stronie.

Ważny paszport pozwala Ci podróżować do krajów nienależących do Unii Europejskiej (a wewnątrz UE działa na równi z dowodem osobistym). Wyrobienie go jest proste – musisz go opłacić i złożyć wniosek wraz z ważną fotografią i potwierdzeniem Twoich danych osobowych. Po miesiącu Twoja przepustka do świata jest gotowa! Pamiętaj jednak, że do niektórych krajów wciąż obowiązuje wiza, o którą musisz ubiegać się dodatkowo.

Paszport masz już gotowy? Sprawdź, gdzie możesz z nim polecieć:
TOP 10 obiektów UNESCO na świecie według EXIM tours!
Najpiękniejsze kraje świata

Na koniec przygotowaliśmy praktyczne informacje dla osób, które chcą samodzielnie zrobić swoje zdjęcie do paszportu. W końcu to nic nie kosztuje i jest dość proste – jeśli tylko będziesz trzymać się poniższych zasad.

• Zdjęcie musi być aktualne. Nie możesz mieć na nim nakrycia głowy (chyba że wymaga tego Twoja religia – w takim przypadku będzie Ci potrzebne dodatkowe oświadczenie), ciemnych okularów itp. Powinno przedstawiać całą głowę, wypełniającą około 75% powierzchni zdjęcia. Podczas robienia zdjęcia zachowaj zamknięte usta i naturalny wyraz twarzy.

• Okulary korekcyjne i soczewki są dozwolone, jeśli nie zakłócają Twojego rozpoznania ani nie odbijają światła. W przypadku wad wymagających noszenie ciemnych okularów do wniosku paszportowego dołącz orzeczenie o niepełnosprawności.

• Zarost jest dozwolony, jeśli nie utrudnia Twojego rozpoznania.

• Biżuteria jest dozwolona, o ile nie zasłania twarzy i nie zakłóca jednolitego tła.

• Twarz na zdjęciu musi być wyraźnie widoczna i zwrócona prosto do aparatu. Oczy powinny być otwarte i skierowane w obiektyw. Fryzura nie może zasłaniać twarzy, lecz może wystawać poza zdjęcie. Uważaj na efekt czerwonych oczu i odbicia światła! Uszy nie muszą być widoczne.

• Tło powinno być białe i jednolite, a postać równomiernie oświetlona.

• Zdjęcie musi być ostre, wyraźne, z naturalną kolorystyką, odwzorowującą rzeczywisty odcień skóry.

• Format zdjęcia do paszportu to 35 x 45 mm (szerokość x wysokość). Przynieś do urzędu wydrukowane, kolorowe zdjęcie.

Zgubiłeś paszport? Nie panikuj! Sprawdź, co robić. Może zainteresuje Cię też nasz praktyczny poradnik o głosowaniu za granicą.

https://europa.eu/youreurope/citizens/travel/entry-exit/eu-citizen/index_pl.htm 
https://www.gov.pl/web/gov/paszport-informacje-o-dokumencie 
https://archiwum.mswia.gov.pl/pl/sprawy-obywatelskie/informacje-paszportowe/13421,Rodzaje-dokumentow-paszportowych.html 
https://www.gov.pl/web/dyplomacja/paszporty 
https://www.infor.pl/prawo/konstytucja/obywatelstwo/278943,rodzaje-paszportow.html